Những chú bò đang gắng hết sức đua nhau chạy dọc, và đằng tiếp nối có người chỉ huy. là 1 trong lễ hội của đồng bào dân tộc Khmer, Nam bộ. Mang đậm nét bản sắc văn hóa dân gian, trong những số đó có lễ hội đua bò kéo bừa truyền thống cổ truyền là nét sinh hoạt văn hóa, môn thể thao độc đáo ở vùng Bảy Núi, An Giang.
Tham khảo thêm du lịch miền tây của công ty Đất Việt Tour tại đây, hoặc liên hệ 1800 6700 để được tư vấn chi tiết
THỜI GIAN
Lễ hội Đua bò được tổ chức vào lễ “Đôn ta” (lễ cúng ông bà), từ ngày 9 đến ngày 10 tháng 10 âm lịch hàng năm. “Đôn-ta” là một trong những lễ hội lớn mang tính truyền thống của người Khmer để thể hiện lòng tưởng nhớ, biết ơn đối với tổ tiên và công lao của những người đã khuất.
Cảnh tượng hoàng tráng
Thuở xưa, vào các mùa vụ sản xuất nông nghiệp lúa ruộng trên, bà con dân tộc thiểu số Khmer ở tịnh Biên – Tri Tôn thường tổ chức lễ hội đua bò. Mùa gặt (mùa khô) thông thường có đua xe bò (đôi bò kéo theo một chiếc xe bánh nhỏ) trên lộ đất. Mùa cấy (mùa mưa) thông thường có đua bò kéo bừa trên nền ruộng trên.
Mỗi năm vào mùa cấy nhiều nông dân Khmer từ các phum, sóc kéo cày đến cày ruộng cho chùa. Dịp ấy, họ rủ nhau đua các đôi bò kéo bừa, dần dần thành thông lệ và được Sư cả từng chùa đứng ra tổ chức, tặng thưởng cho các đôi thắng cuộc và từ đó việc Đua bò Bảy Núi trở thành lễ hội Đua bò cổ truyền hàng năm của người dân tộc Khmer.
Rất đông người dân cổ vũ
An Giang, mảnh đất có không ít di tích lịch sử, danh thắng và lễ hội mang đậm nét bản sắc văn hóa dân gian.
Trong tất cả các lễ hội của đồng bào dân tộc Khmer ở vùng Bảy Núi – An Giang, thì lễ hội Đua bò là một trong những lễ hội được bà con ngưỡng mộ nhất. Khi con nước thượng nguồn sông Mê Kông cuồn cuộn đổ về mang phù sa vun bồi cho ĐBSCL thêm màu mỡ, đó cũng chính là lúc đồng bào dân tộc Khmer náo nức đón lễ Dol-ta và niềm vui ngày Tết cổ truyền của đồng bào Khmer Nam bộ nói chung và An Giang nói riêng còn được nhân lên vì trong dịp Tết này lại đón thêm một ngày hội truyền thống đặc biệt, đó là hội Đua bò Bảy Núi – môn thể thao truyền thống mang nét đặc trưng của vùng đồng bào dân tộc Khmer của hai huyện miền núi Tri Tôn và Tịnh Biên tỉnh An Giang.
Lễ hội đặc sắc
TỔ CHỨC
Tổ chức hội đua bò truyền thống cổ truyền. Để chuẩn bị cho cuộc đua bò, họ chọn một khoảnh ruộng bằng phẳng, chiều dài chừng 200 m, ngang 100 m có nước xăm xắp, được “trục” xới nhiều lần cho có độ trơn của bùn, bốn bên có bờ bao và điểm đích có đoạn đường trống để gia công độ dừng an toàn cho bò. Đoạn đường đua chính chỉ cần 120m theo khoảnh ruộng cặp sát bờ bao. Nơi xuất phát được cắm 2 cây cờ màu xanh da trời, đỏ mỗi cây cách nhau 5m, và tại điểm đích cũng vậy. Đôi bò nào đứng tại đoạn cây cờ màu gì thì điểm đích cũng theo màu của cây cờ đó.
THỂ LỆ
Trước khi vào cuộc đua, họ chọn từng đôi bò với nhau hoặc bốc thăm và thoả thuận 1 số ít qui định cần thiết như ai sẽ đi trước, đi sau… Nhưng thông thường đôi đi sau có phần ưu thế hơn. Nếu trong khi đua, đôi bò nào chạy tạt ra khỏi đường đua sẽ bị loại và đôi bò sau giẫm lên giàn bừa của đôi bò trước là thắng cuộc. Còn người điều khiển phải đứng thật vững nếu bị ngã hoặc rơi ra khỏi giàn bừa coi như thua cuộc.
Những chú bò gan góc
Từng đôi bò được ách vào một chiếc bừa đặc biệt, gọng bừa là bàn đạp gồm một tấm gỗ rộng 30 cm, dài 90 cm, bên dưới là răng bừa. Người điều khiển bò cầm roi mây hoặc khúc gỗ tròn vừa tay độ 3 cm, đầu có tra cây đinh nhọn – cây xà-lul. Khi bắt đầu lệnh xuất phát của trọng tài, người điều khiển chích mạnh cây xà-lul vào mông con bò, bò bị đau phóng nhanh về phía trước, quan trọng là phải chích cho đều cả hai con thì vận tốc của đôi bò mới khốc liệt và hấp dẫn. điều đó có khác với đua ngựa ở chỗ là mỗi người cưỡi một con, ai về đích trước sẽ thắng cuộc.
NIỀM VUI NGÀY HỘI
Sáng sớm bà con đã có mặt đông đảo tại địa điểm đua bò. Có người ở cách xa hàng vài cây số cũng mang theo cả xoong, nồi, mắm, muối nấu ăn tại chỗ để xem cho trọn vẹn cuộc đua. Chỗ xem cũng không cần cầu kỳ như xem bóng đá, đua ngựa hay 1 số môn thể thao khác, chỉ cần đứng ở trong phần hơi cao so với mặt sân đua hay leo lên bờ bao là đủ. Từ lúc cuộc đua bắt đầu cho đến kết thúc không khí lúc nào cũng tưng bừng và hào hứng, tiếng vỗ tay, reo hò, sôi nổi cổ động dành cho người điều khiển các đôi bò giỏi hoặc những pha về đích gay go, khốc liệt. khiến cho các phum, sóc sôi nổi trong dịp lễ hơn.
Những người điều khiển mạnh khỏe
Theo quan niệm của đồng bào vùng Bảy Núi, đua bò có một ý nghĩa hết sức đặc biệt. Đua bò giành được giải cao trong năm không những đem lại cho chủ nhân của đôi bò niềm kiêu hãnh mà con đưa tới cho cả phum sóc một niềm vui, một nghị lực để giành nhiều thắng lợi trên các lĩnh vực khác, như bò của phum khỏe mạnh có sức dẻo dai, cày bừa tốt, giúp cho người dân thực hiện gieo trồng được dễ dàng, mang đến một mùa bội thu, dân làng no ấm.
Có lẽ trong dịp nghỉ lễ Dolta thường niên của đồng bào người Khmer Nam bộ, khi mà mọi người đang chuẩn bị nếp mới làm bánh cúng tổ tiên, báo hiếu ông bà, trai gái trong làng chuẩn bị trang phục mới vui vầy bên điệu múa Lâm-vông, hát a-day và xem sân khấu cổ truyền Dìkê, Rô-băm… và bà con Khmer An Giang còn có một niềm vui nữa, đó là lễ hội Đua bò Bảy Núi – An Giang.
-st